İş yeri açma ruhsatı adıyla da bilinen iş yeri açma belgesi olmadan kiraladığınız/satın aldığınız ofis, üretim yeri gibi mekanları işletmeniz mümkün olmaz. Dolayısıyla faaliyet konusunun ne olduğuna bağlı olarak değişen iş yeri açma prosedürlerine göre hareket etmeniz gerekir. Ruhsatı almak için belirlenen evrakları hazırlayıp ilgili kamu kurumlarına başvurabilirsiniz. Başvuru sürecinde, iş yerinin bulunduğu yerin imar durumu, yangın güvenliği önlemleri ve çevresel etkileri gibi konular değerlendirilir. Belgeyi aldıktan sonra, işletmenizi faaliyete geçirebilirsiniz. Yazının devamında çevre, belediyeler, dernekler gibi onlar yönetmelik ve kanuna dayalı mevzuatı bulunan konunun detaylarını öğrenebilirsiniz.
İçindekiler
İş Yeri Açma Belgesi Nasıl Alınır?
İşlemlere geçmeden önce birazdan anlatacağımız iş yeri sınıfını belirleyip ona uygun önlemleri aldıktan sonra ilgili il/ilçe belediyesine başvurmalısınız. Vergi dairesinden mükellefiyet işlemlerini yaptıktan sonra esnaf veya tacir olmaya bağlı olarak ilgili esnaf/ticaret odasına kayıt işlemlerini tamamlamanız gerekir. Ardından iş yerlerinde aranan şartlar ve istenen belgeler aşağıdaki gibidir:
- 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na uygun şekilde çalışanların sağlık ve güvenliğini sağlayacak tüm tedbirlerin alınması gerekir.
- İş yerinin apartman veya site içinde bulunması durumunda, 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu gereği diğer kat maliklerinden yazılı onay alınması zorunludur.
- Özel yapısal özelliklere sahip ise (örneğin yüksek riskli işlerde), yapı kullanma izni alınmalıdır.
- Umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinde ilgili kolluk kuvvetlerinden gerekli izinler alınarak bu yerlerin patlayıcı/yanıcı madde tesislerinden güvenli mesafelerde bulunması sağlanmalıdır.
- 30’dan fazla kişinin çalıştığı işletmelerde yangın güvenliğinin itfaiye raporu alınarak kanıtlanması zorunludur.
- Meyhane, bar, kıraathane gibi işletmeler, yurt, okul ve ibadethanelere belirli mesafelerde açılmalıdır.
- Madencilik faaliyetlerinde patlayıcı madde kullanımı durumunda, ilgili yönetmeliklere uygun olarak çalışanların korunması sağlanmalıdır.
- Karayolu kenarında açılacak iş yerlerinin trafik güvenliği için uygun noktalarda olması ve gerekli izinlerin alınması gerekir.
- Tıbbi, radyoaktif veya sınai atık üreten işletmelerin çevreye zarar vermemek adına gerekli izinleri almaları ve atıklarını uygun şekilde bertaraf etmeleri zorunludur.
- İş yerlerinde engellilerin rahatlıkla ulaşabileceği şekilde düzenlemeler yapılmalı, engellilerin giriş çıkışlarını kolaylaştıracak tedbirler alınmalıdır.
- Yabancı uyruklu çalışanların istihdam edilmesi durumunda, ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak gerekli izinler alınıp çalışma koşulları sağlanmalıdır.
- Market bünyesinde olmayan ekmek fırınlarının müstakil olarak faaliyet göstermesi gerekir.
Örneğin kafe açmak istiyorsanız, işletmenizin türüne göre (sıhhi, gayrisıhhi vb.) değişen bir dizi belge ile izin alırsınız. Bu süreç biraz karmaşık görünebilir, ancak doğru adımları takip ettiğinizde işiniz kolaylaşacaktır. Kafe açarken gerekli tüm detayları öğrenmek için ilgili yönetmelikleri dikkatlice okuyun. Bu sayede hangi belgeleri hazırlamanız gerektiğini ve hangi izinleri almanız gerektiğini öğrenebilirsiniz. İş bildirimi evrakınızı e-Devlet üzerinden yaparak süreci başlatın.
İş yeri açma ruhsatı için gerekli belgeler ile (genellikle ikametgah belgesi, nüfus cüzdanı, kira kontratı/tapu, vergi levhası, ustalık belgesi (eğer gerekliyse), oda üyeliği, vesikalık fotoğraf ve dilekçe) birlikte gıda güvenliği sertifikası, mutfak ekipmanları listesi, menü ve atık yönetimi planı gibi ek belgeleri hazırlayın. Hazırladığınız belgelerle birlikte yetkili belediyeye başvurun. Belediyeye yaptığınız başvurunun ardından bir inceleme ekibi iş yerinizi ziyaret edip gerekli kontrolü yapacaktır. Eğer her şey yolundaysa, kısa süre içinde ruhsatınız verilebilir. Ancak eksiklikler veya uygunsuzluklar tespit edilirse, bu eksiklikleri gidererek yeniden başvurmanız gerekebilir.
Dolayısıyla kafe işletmeciliği gibi gıda sektörünü ilgilendiren faaliyetlerde gıda güvenliği kritik önem taşır. Bu nedenle gıda güvenliği sertifikası almanın yanı sıra mutfağı ve ekipmanlarını düzenli olarak temizlemek zorundasınız. Çevreye duyarlı bir işletme olarak atık yönetimi planı hazırlayıp bu plana uygun hareket etmeniz önemlidir. Kafe açarken vergi işlemlerinizi de halledebilecek bir muhasebeci ile çalışarak vergi yükümlülüklerini yerine getirebilirsiniz.
İş Yeri Açma Belgesi Nereden Alınır?
İş yeri açma ruhsatı, iş yerinin niteliği ile konumu göz önünde bulundurularak farklı idareler tarafından verilir. Bu idareler arasında belediyeler, il özel idareleri, büyükşehir belediyeleri, ilçe belediyeleri, organize sanayi bölgeleri ve sivil havacılık genel müdürlüğü yer alır. Belediyeler, kendi sınırları içindeki iş yerlerine yönelik olarak yetkilidir. Ancak mücavir alanlar, özel idarelerin yetki alanındaki sektörler veya büyükşehir belediye sınırları içindeki bazı konulara özel farklı idarelere başvurulması gerekebilir. Sivil havacılık faaliyetlerine yakın iş yerlerinde ise sivil havacılık genel müdürlüğünün onayı şarttır. Daha anlaşılır olması için aşağıdaki gibi özetlenebilir:
- Belediye ve mücavir alan sınırları içinde: İlgili belediye
- İl özel idarelerinin yetkilendirildiği sektörlerde: İl özel idaresi
- Büyükşehir belediye sınırları içinde: Büyükşehir belediyesi
- Diğer durumlarda: Büyükşehir ilçe belediyesi
- Organize sanayi bölgeleri içinde: İlgili OSB birimi
- Sivil hava ulaşımına açık alanlarda: Sivil havacılık genel müdürlüğü
İş Yeri Açma Belgesi Ustalık Belgesi Yerine Geçer mi?
İş yeri açma belgesinin ustalık belgesinin yerine geçtiği her zaman söylenemez. Bazı sektörlerde, işin niteliği ve yasal düzenlemeler gereği, yalnızca ustalık belgesine sahip olanların iş yeri açmasına izin verilir. Örneğin, güzellik sektöründe faaliyet göstermek isteyen kişiler, ilgili kurumlardan alınan sertifikalarla da iş yeri açma hakkına sahip olabilirler.
İş Yeri Açma Ruhsatı Geçerlilik Süresi Ne Kadar?
İş yeri ruhsatı geçerlilik süresi, iş yerinin türüne göre değişiklik gösterir. Mesleki yeterlilik belgesi ile iş yeri açanlar için geçerlilik süresi, genellikle 5 yıl olarak belirlenir. Ancak bu süre, bazı özel durumlarda farklılık gösterebilir.
Kimler İş Yeri Açma Belgesi Almadan Çalışabilir?
“Herkes iş yeri açmak için ruhsata mı ihtiyaç duyar?” sorusu, yeni bir işletmeye başlamak isteyenlerin sıkça sorduğu sorulardan biridir. Cevap, işin türüne, büyüklüğüne ve yapıldığı yere göre değişir. Avukat, noter, mühendis, mimar, muhasebeci gibi serbest meslek icra edenler genellikle kendi ofislerini açarken ayrı bir iş yeri açma ruhsatına ihtiyaç duymazlar.
Doktor, diş hekimi gibi sağlık çalışanları, muayenehane açmak için genellikle sağlık mesleği yetki belgesi yeterlidir. Özel ders veren öğretmenler veya küçük eğitim merkezleri gibi bazı eğitim faaliyetleri için farklı izinler yeterli olabilir. Evden veya çok küçük bir alanda faaliyet gösteren üretim sektörü dışındaki işletmeler, belirli koşullar altında ruhsattan muaf tutulabilir. Ruhsat muafiyetinde dikkat edilen konular aşağıdaki gibidir:
- İşin türü
- İşin büyüklüğü
- İşin yapıldığı yer
- Çevreye olan etkisi
- İmar durumu
Kimler İş Yeri Açma Belgesi Alır?
30750 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan iş yeri açma ruhsatlarıyla ilgili yönetmeliğe göre aşağıdaki işletme sınıfları belirlenmiştir:
- Sıhhi müesseseler: Pastaneler, internet kafeler, sinemalar, tiyatrolar, lokantalar, bakkallar, marketler, kahvehane gibi halkın yoğun olarak kullandığı hemen hemen tüm işletmeler bu kapsama girer.
- Gayrisıhhi müesseseler: Çevreye zarar verme riski taşıyan fabrikalar, üretim tesisleri, atık tesisleri gibi işletmeler bu kategoride yer alır. Bu tür işletmelerin, çevreye olan etkileri nedeniyle daha detaylı incelemelere tabi tutulması gerekir.
- Umuma açık istirahat ve eğlence yerleri: Oteller, barlar, diskolar gibi insanların dinlenmek ve eğlenmek için bir araya geldiği yerler de iş yeri açma belgesi almak zorundadır.
Kimler İş Yeri Açma Ruhsatı Almak Zorundadır?
Kısaca herkes değil, ama birçok işletme türü iş yeri açma belgesi almak zorundadır. Hem tüzel kişiler (şirketler) hem de gerçek kişiler (bireyler) için geçerlidir. Sadece ruhsat almakla kalmayıp, bu ruhsatı iş yerinin görünen bir yerine asmak da yasal zorunluluktur.
Aşağıdaki içerikler de ilginizi çekebilir:
Şahıs Şirketi Nedir, Nasıl Kurulur?
Esnaf ve Sanatkarlar Odası Kayıt Nasıl Yapılır?
ESBİS Giriş ve Kayıt İşlemleri
Faaliyet Belgesi Nedir, Nasıl Alınır?
Ticaret Sicil Gazetesi Nedir, Nasıl Alınır?
Ticaret Odasına Kayıt Nasıl Yapılır, Kimlere Zorunlu?