Dijital dönüşüm süreci e-belge çeşitlerine her gün bir yenisini eklerken serbest meslek erbabı kişileri ilgilendiren e-serbest meslek makbuzu veya e-SMM de, kağıt makbuzları tarihte karıştırmış gibi gözüküyor. Peki e-SMM nedir? Doktor, veteriner, avukat, ressam gibi serbest meslek icra eden kişilerin verdikleri hizmet karşılığında düzenledikleri belge olduğunu söyleyebiliriz.
2020’de e-serbest meslek makbuzu kullanma zorunluluğu getirilmesi nedeniyle mesleğe başlayanların, başlama tarihini takip eden 3. ay içerisinde e-SMM’ye geçmesi gerekiyor. Öte yandan özel entegrasyon programları sayesinde matbu haline kıyasla saklama, kesme ve gönderme kolaylığı sunuyor. Dolayısıyla bu yazının konusunu e-SMM başvurusu nasıl yapılır, nasıl kesilir gibi başlıklar oluşturacak.
İçindekiler
e-Serbest Meslek Makbuzu Nedir, Kimler Kullanabilir?
Serbest meslek makbuzundan geçerlilik anlamında ve hukuki olarak hiçbir farkı bulunmayan e-SMM; avukat, diş hekim, doktor, ressam, noter, ebe gibi verdiği hizmetleri bir işletmeye dayalı olmayan meslek gruplarının yaptıkları işin ücretini almaları üzerine düzenlenen belgenin dijital versiyonu olarak tanımlanır. Yasal dayanağı 509 sıra numaralı VUK tebliği olmakla birlikte kullanımı bu tanıma uyan tüm meslekleri kapsar.
Önceki düzenle benzer şekilde e-SMM kesen meslek erbabının düzenlediği belgenin bir nüshası kendisinde, diğeri hizmeti alan tarafta kalır. Düzenleme sırasında elektronik imzalama sertifikaları ile imzalanan e-SMM’nin kesilen nüshasının ıslak imzalı olmasını karşı taraf talep ederse ıslak imza ile de verilebilir.
e-Serbest Meslek Makbuzu Zorunlu mu?
e-Serbest Meslek Makbuzu Başvurusu Nasıl Yapılır?
e-SMM başvurularını GİB üzerinden yapabilirsiniz. Diğer e-belge türlerinde olduğu gibi mükelleflere 3 seçenek sunulmuştur. GİB e-SMM portal’dan bireysel başvuru yapmanız gerekirken, özel entegrasyon ile başvuru sizin adınıza yapılır veya kendi sunucu ve yazılımınız varsa teknik testlerden geçmeniz sonucunda kullanabilirsiniz. Her üç başvuru yönteminin öncesinde e-imza sertifikası temin etmeniz gerekir. e-İmza satın almak için buradan kayıt olarak işlemleri başlatabilirsiniz.
e-İmza temin ettikten sonra GİB portal’dan başvuru yapmak için portal.efatura.gov.tr/EArsivPortalBasvuru/ adresini ziyaret edebilir, özel entegrasyon kullanmak için uygulama.edonustur.com/UyeGirisiEInvoice linkine tıklayıp kayıt olarak veya 0312 911 56 96’dan ulaşarak başvuru işlemlerini hemen başlatabilirsiniz.
e-Serbest Meslek Makbuzunda Hangi Bilgiler Bulunmalı?
e-SMM belgesi içerisinde gösterilmesi gereken iki önemli vergi kalemi vardır: KDV ve stopaj. Stopaj müşterinizin, KDV ise sizin ödeyeceğiniz kalemdir. Dolayısıyla hizmetiniz karşılığında size ödeme yapan işletme, ilgili stopajı ödeyeceği tutarın üzerine ekleyerek hesaplama yapar. Bu nedenle, ilgili vergilerin net-brüt tutarları dikkatli hesaplanmalı ve belge üzerinde ayrı ayrı gösterilmelidir. Bununla birlikte gönderici ve alıcıya ait adres, ad-soyad, kimlik numarası, iletişim numarası, unvan, hesap numarası, tarih, sıra-seri no gibi bilgiler eksiksiz olarak makbuzda mutlaka yer almalıdır. Örnekle açıklamak gerekirse, mali müşavirlik hizmetini brüt 2000 TL üzerinden sattığınızı farz edin:
- Hizmetlere ait stopaj oranları değişiklik gösterir, mali müşavirlik stopaj oranının %20 olduğunu varsayalım. Brüt tutar 2000 TL olduğu için 2000×%20=400 TL ve 2000-400=1600 TL net tutar hesaplanır.
- %20 KDV’yi ise brüt tutardan hesaplamak gerekir, buna göre 2000×%20=400 TL çıkan sonucu net tutara eklemelisiniz: 400+1600=2400 TL
- Yani 2400 TL’nin mali müşavirlik hizmetinizin net tutarı olması gerektiğinden müşterinizden aldığınız ödeme bu olmalıdır. Aşağıdaki e-SMM örneğini inceleyebilirsiniz:
e-Serbest Meslek Makbuzu Nasıl Kesilir?
e-SMM belgelerini GİB portaldan kesebileceğiniz gibi e-Dönüştür ve diğer özel entegrasyon yazılımlarıyla da oldukça kolay şekilde düzenleyebilirsiniz. Programlardaki oluşturma prosedürleri benzer olmakla birlikte aşağıdaki adımları uygulayarak e-Dönüştür’de e-SMM kesip dakikalar içerisinde alıcısına iletebilirsiniz:
- Öncelikle kullanıcı paneline kullanıcı adı ve şifrenizle giriş yaparak soldaki menüde yer alan e-SMM başlığı altındaki “Makbuz Ekle” sayfasına tıklayın.
- Açılan boş makbuz sayfasında ilk olarak “Alıcı” kısmındaki bilgileri doldurmalısınız. Müşteriniz daha önce kaydedilmemiş ise “Ekle” butonundan ekleyebilir, ekli ise birkaç harfini yazarak otomatik getirebilirsiniz.
- Gönderim şeklini kağıt veya elektronik olarak seçin.
- Makbuz tarihi ve saatini belirleyin.
- Mal/hizmet bilgileri kısmında vermiş olduğunuz hizmetin adı, miktar, birim ücret, gelir vergisi stopaj oranı, net tutar, KDV oranı, varsa KDV tevkifat oranı, net tahsilat bilgilerini yazın.
- Döküman para biriminden para birimini değiştirebilir, döküman notu alanından ise hesap numarası gibi ekleyeceğiniz ek bilgileri yazmak için üzerine tıklamanız yeterlidir.
- Tüm bunları yaptıktan sonra en alttaki “Kaydet” sekmesine tıklayın.
- Ardından sol menüdeki “Gönderilen Makbuzlar” alanına gelip taslak halindeki e-SMM’leri görüntüleyebilirsiniz. Resmileştirmek istediğiniz belgenin üzerindeki kutucuğu işaretleyerek sağ üstteki “Seçili Olanları Kes Gönder” butonuna bastığınızda onaylı e-SMM, GİB portalına iletilerek herhangi bir sorun yoksa alıcıya gönderilmiş olur.
- Sonrasında bu makbuzların çıktısını alarak müşterinize verebilirsiniz.
e-Serbest Meslek Makbuzu 7 Gün Geriye Dönük Kesilir mi?
e-Serbest Meslek Makbuzu Fatura Yerine Geçer mi?
e-Serbest Meslek Makbuzunda KDV’yi Kim Öder?
e-Serbest Meslek Makbuzu Gider Yazılır mı?
Fiş e-SMM Yerine Geçer mi?
e-Serbest Meslek Makbuzu Kesilmezse Ne Olur?
Fatura kesmeme ile benzer olarak vergi dairesi tarafından özel usulsüzlük cezası kapsamında değerlendirilir.
e-Serbest Meslek Makbuzu Nasıl İptal Edilir?
e-SMM iptalini yapabileceğiniz yasal süre 8 gündür. Bu maksimum 8 günlük zaman dilimi makbuzun GİB’e raporlandığı tarih baz alınarak hesaplanmalıdır. e-Serbest meslek makbuzu iptali kullandığınız özel yazılımlar üzerinden yapılmaz. Bu nedenle iptal işlemleri GİB iptal portalından yapılır. Yalnızca satıcı, yani makbuzu kesen taraf iptali GİB’den, alıcı KEP ile veya noterden yapabilir.
İptal portalından iptal etmek için ilgili makbuzu işaretleyerek “İptal Talebi Oluştur” butonuna bastıktan sonra gerekçeyi yazıp onaylamalısınız. İptal ettiğiniz alış ve satış makbuzlarını görüntülemek, durumunu öğrenmek için “Gelen İptal/İtiraz Talepleri” bölümüne tıklayabilirsiniz.
e-SMM Neden Kullanılmalı, Avantajları Nelerdir?
Artık dijital olarak düzenlenen her e-belge, matbu haline kıyasla beraberinde birçok avantajı getiriyor. e-SMM kullanımı da aynı şekilde, serbest meslek ile uğraşanların işini bir hayli kolaylaştırıyor. Özetle arşivleme, kağıt maliyetleri, zaman açısından ciddi tasarruf etmiş olursunuz. Ancak GİB portal ve özel entegrasyon kullanım açısından bazı farklar elbette içeriyor. O zaman gelin avantajlarını madde madde ele alalım:
- e-SMM oluşturmak saniyeler sürer.
- e-Dönüştür gibi özel entegratör firma yazılımlarını tercih ettiğiniz zaman tüm belgeleriniz 10 yıl boyunca saklanır, dolayısıyla depolama probleminden kurtulmuş olursunuz (kaybolma, yangın vb. problemlerde hiçbir sorun yaşanmaz).
- GİB portal kullanıyorsanız, sistem arşivleme yapmadığından bilgisayar veya herhangi bir harici depolama aygıtına indirerek kaydetmeniz gerekir.
- Belgelere her an erişim kolaylığı bulunduğundan yıl sonunda teslim etmeniz gereken gelir vergisi beyannamesini daha kolay hazırlarsınız.
- Alıcılara saniyeler içerisinde iletebilir, iptal prosedürlerini daha kolay gerçekleştirirsiniz.
Zahmetli Evrak İşlerinden Kurtulun!
GİB Onaylı Özel Entegratör e-Dönüştür ile e-Serbest Meslek Makbuzlarını Kolay Oluşturup Güvenle Saklayın!
