Müstahsil makbuzu da başına “e” gelmesiyle birlikte e-dönüşüm geçiren belgeler arasına eklendi. Böylece e-müstahsil makbuzu, diğer adıyla e-MM kesmeye başlayan çiftçilerin işi bir hayli kolaylaşmış oldu. Peki o zaman e-müstahsil makbuzu nedir? Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından duyurulan 213 sayılı Vergi Usul Kanunu (VUK) 487 sıra numaralı tebliğine istinaden; birinci ve ikinci sınıf tüccar ile kazancı basit usulde tespit edilerek defter tutan çiftçilerin gerçek usulde vergilendirilmeyen çiftçilerden satın aldıkları mallar için düzenledikleri makbuzun dijital versiyonudur.
Matbu kesilen halinden ne hukuki ne de ticari anlamda hiçbir farkı bulunmayan e-MM; bütün e-belge çeşitleri için geçerli olduğu gibi GİB açısından vergi takibi, kayıt tutma gibi işlemleri, mükellefler yönünden ise zaman ve kağıt maliyeti tasarrufunun yanı sıra iş akışını kolaylaştıran bir uygulamadır. 2017’de yürürlüğe giren uygulamayla müstahsil makbuzları GİB’in belirlediği şematron standartlarına göre elektronik ortamda düzenleniyor. Hali hazırda mahsüllerinizi topraktan elde ederken e-müstahsil zorunluluğundan haberiniz yoksa bilmeniz gereken her şey yazının devamında.
İçindekiler
e-Müstahsil Makbuzu Kimlere Zorunlu?
Elbette ilk akla gelen sorular arasında e-müstahsil zorunlu mu veya değil mi yer alıyor. VUK 509 sayılı düzenlemesindeki e-müstahsil makbuzu zorunluluğu, 3 şartı taşıyan mükellefleri kapsıyor. İlki yıllık ciro tutarı sebebiyle e-faturaya geçiş yükümlülüğü olan tarım işletmeleri iken ikincisi Hal Kayıt Sistemi’ne (HKS) kayıtlı ve bildirim yapması gereken tüccar, komisyoncu ile sebze-meyve satışı yapan mükellefler; üçüncü olarak da GİB tarafından işletmesine gönderilen özel yazıyla geçme talebinde bulunulan çiftçilerdir.
Üçüncü durum sıklıkla vergi uyum düzeyi düşük riskli işletmelerin diğer 2 şartı taşıyıp taşımadığına bakılmaksızın zorunlu uygulamaya geçmesi gerektiğinden kaynaklanır. GİB incelemeye aldığı bu mükelleflere en az 3 ay süre tanıyarak e-MM’ye başvurmasını talep eder. Bununla birlikte ister isteğe bağlı ister zorunlu olsun bu özellikleri taşıyan mükelleflerin önce e-fatura uygulamasına geçmesi gerekiyor.
e-Müstahsil Kimlere Kesilir?
e-Müstahsil Makbuzu Nereden Kesilir?
e-Müstahsil Makbuzu Nasıl Düzenlenir?
e-MM, tıpkı müstahsil makbuzundaki bilgileri içermelidir. Ticari faaliyetin yapıldığı tarih, alıcı-satıcının ad-soyad, adres ve cari bilgileri ile adres, iletişim numarası, e-posta adresi gibi kalemlerin mutlaka yer alması gerekir. Ayrıca malın cinsi, adedi, birim fiyatı, stopaj oranı, stopaj tutarı ayrıntılı olarak yazılmalıdır. e-Müstahsil makbuzu düzenleme süresi, e-serbest meslek makbuzu ile benzer şekilde olduğu gibi ticaretin yapıldığı tarihte geçerlidir.
Dolayısıyla e-müstahsil makbuzu kaç gün geriye dönük kesilir gibi konuları merak edenler için geriye dönük kesme hakkı yoktur yanıtı verilebilir. Yani makbuzlarda tahsilatın esas alınması sebebiyle ödemenin yapıldığı tarih geçerlidir. Bununla birlikte diğer e-belgelere kıyasla biraz daha farklıdır. Belgeyi düzenleyen çiftçinin kestiği e-MM’nin en az 1 nüsha çıktısını alıp imzalayarak alıcıya vermesi ve alıcının da saklaması gerekir.
e-Müstahsil Makbuzu Nasıl Kesilir?
e-Müstahsil makbuzu GİB veya özel entegratör yazılımları üzerinden oldukça benzer prosedürlerle oluşturulur. Örnek olarak GİB onaylı özel entegratörler arasındaki E-Dönüştür ve BirFatura panellerinden aşağıdaki gibi e-MM kesebilirsiniz:
- Panele kullanıcı adı ve şifrenizle giriş yaparak sol tarafta yer alan menüdeki “e-MM” başlığı altındaki sekmeden “Makbuz Oluştur” butonuna tıklayın.
- Alıcı bilgilerini dilerseniz önceden kaydedebilir ya da işlem sırasında “Ekle” kısmını tıklayarak yazabilirsiniz.
- Mal/Hizmet Bilgileri kısmına ise satılan malın fiyat, cinsi, adedi gibi bilgileri girmeniz gerekir.
- Yine aynı şekilde ürünler kısmından tüm ürünlerinizi kaydedebilir veya sonrasında “Ürün Ekle” butonundan yapabilirsiniz.
- Gelir Vergisi Stopaj Oranı, stopaj tutarı, brüt tutar, birim fiyat ve varsa aşağıdaki diğer kalemleri yazdıktan sonra “Kaydet” butonuna basın.
- Son olarak panelin solundaki e-MM başlığı altından “Gönderilen Makbuz” sekmesine tıkladığınızda resmileştirmediğiniz ancak taslak halde olan makbuzların tamamını görüntüleyebilirsiniz.
- Resmileştirmeden önce mutlaka kontrol edin ve solundaki kutucuğa tıklayarak sağ üst köşedeki “Seçili Olanları Kes Gönder” bastığınızda makbuzu onaylamış olursunuz.
- Makbuz GİB sistemine iletilerek kısa süre içerisinde resmileştirilir.
- Bu aşamadan sonra makbuzun çıktısını alıp alıcıya verebilirsiniz.
e-Müstahsil Makbuzu İptali Nasıl Yapılır?
e-Müstahsil makbuzu iptal süresi GİB’e raporlanıp iletildiği tarihe bağlıdır. Kesinleştirilerek GİB’e raporlanan e-MM’yi iletim tarihinden en geç 8 gün içerisinde iptal etme şansı vardır. Ancak bu 8 günlük süre içerisinde ancak gönderici tarafından iptal edilebilir. Alıcı ise sistem üzerinden iptal edemez, yalnızca KEP aracılığıyla ve noterden itiraz etme yöntemlerinden biri ile itiraz edebilir.
e-Müstahsil Makbuzu Avantajları Nelerdir?
e-MM, çiftçilerin ve defter tutmayan tüccarların işini kolaylaştıran pek çok avantajı beraberinde getirmiştir. GİB’in e-dönüşüm çalışmalarının bir parçası olan bu uygulamanın da en önemli avantajı diğerleriyle aynı şekilde internetin olduğu her yerden alıcıya makbuz düzenleme fırsatı sunmasıdır. Bununla birlikte makbuz koçanı masrafından kurtarması da kağıt maliyetlerinizi ciddi oranda azaltacaktır. Belge saklama, arama gibi problemleriniz olmayacağı için bir depoya ihtiyacınız da kalmayacaktır.
Öte yandan bu durum özel entegrasyon kullanıyorsanız geçerli diyebiliriz. Eğer GİB Portal üzerinden kesiyorsanız tüm makbuzlarınızı bilgisayarınıza indirmeli ve alıcıya kendiniz göndermelisiniz. Özel entegratör sisteminde ise 10 yıl saklama zorunluluğu olduğu için belgeleriniz güvenle saklanır; yangın, sel gibi afetlerde ise hiçbir tehlike oluşmamış olur. Sistem üzerinden istediğiniz makbuza kolayca ulaşabilmeniz ve dakikalar içerisinde makbuz kesip gönderebilmeniz sayesinde en önemli şey olan zamanınız size kalır.
e-Müstahsil Makbuzu Başvurusu Nasıl Yapılır?
e-MM başvurunuz GİB ve özel entegratör aracılığıyla yapabilirsiniz. Ancak GİB’de yapılan tüm işlemlerde elektronik imza kullanıldığı için öncelikle e-imza satın almalısınız, uygun fiyatlı e-imza paketlerimizden dilediğinizi seçebilirsiniz.
GİB portal’ı kullanarak makbuzlarınızı düzenlemek isterseniz portal.efatura.gov.tr/EArsivPortalBasvuru/ adresine giriş yaptıktan sonra başvuru yöntemini GİB olarak seçerek ilerleyin. Tercihiniz özel entegratör ise işiniz oldukça kolaylaşır; e-imzanız ile başvuru işlemleriniz sizin adınıza yapılır.
Zahmetli Evrak İşlerinden Kurtulun!
GİB Onaylı Özel Entegratör e-Dönüştür ile e-Müstahsil Makbuzlarını Kolay Oluşturup Güvenle Saklayın!
